O Ανδρέας Κοσματόπουλος, γράφει στο ΑpexSports για τον Ερίκ Ταμπαρλί, τον Γάλλο, θρύλο των ωκεανών που έγραψε τη δική του ιστορία στο γαλάζιο των θαλασσών.

Ίσως το όνομα Ερίκ Ταμπαρλί να σας είναι άγνωστο, ιδίως στους μη μυημένους με την ωκεανοπλοΐα. Αν όμως επιχειρήσετε στο διαδίκτυο μια απλή αναζήτηση εικόνων με το όνομα του, θα τον βρείτε δίπλα σε ιδιαίτερα διάσημα ονόματα όπως τον Στρατηγό Ντε Γκωλ, τον Αλέν Ντελόν, την Μπριτζίτ Μπαρντό και άλλους αστέρες της τότε εποχής.

Ποιος όμως ήταν ο θρυλικός Ερίκ Ταμπαρλί, ο οποίος το 1984 ξεπέρασε σε δημοτικότητα τον διάσημο ποδοσφαιριστή Μισέλ Πλατινί και τον παγκόσμιο πρωταθλητή της Φόρμουλα 1 Αλέν Προστ;

Ο Ερίκ γεννήθηκε στις 24 Ιουλίου του 1931 στη Ναντ της Γαλλίας. Οι πρώτες ιστιοπλοϊκές εμπειρίες του ξεκινάνε από την ηλικία των τριών ετών με το μικρό σκάφος της οικογένειας. Ως δόκιμος και στη συνέχεια αξιωματικός του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού, δέθηκε με τη θάλασσα και μυήθηκε στη ναυτική τέχνη. Ανήσυχο πνεύμα, απέκτησε δίπλωμα πιλότου Π.Α. και έλαβε μέρος στον πρώτο πόλεμο της Ινδοκίνας όπου και διακρίθηκε. Οι γνώσεις του, τόσο στην ναυτιλία όσο και στην αεροπλοΐα και σε συνδυασμό με το πηγαίο θάρρος, την τόλμη και το ταλέντο του, συνέβαλλαν σε αυτά που θα πετύχαινε αργότερα. Δεν δίστασε ν’ ακολουθήσει την δική του εσωτερική αναζήτηση. Ο μοναχικός ιστιοπλόος, αρκετά πριν εμφανιστεί ο «Γλάρος Ιωνάθαν» του Ρίτσαρντ Μπαχ, επέλεξε να αποστρέφεται τα μη αναγκαία, να μιλά ελάχιστα και να βρίσκει τη γαλήνη του στη θάλασσα. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα μεταγενέστερα σκάφη του έφεραν την ονομασία, από το μικρό θαλασσοπούλι «Pen Duick» ως φόρο τιμής στο οικογενειακό τους σκάφος της παιδικής του ηλικίας. Αυτό που θ’ αρμένιζε και την τελευταία μέρα της ζωής του…

Πρώιμος θρίαμβος

Η λίστα με τα επιτεύγματά του καινοτόμου ιστιοπλόου ξεκινά με την ιστορική νίκη το 1964 στον μοναχικό διάπλου του Ατλαντικού OSTAR στη δεύτερη μόλις του συμμετοχή. Το να πλεύσουμε μόνοι μας στον Ατλαντικό ωκεανό ακόμη και σήμερα αποτελεί μεγάλη πρόκληση πόσο μάλλον να κερδίσουμε και τον αγώνα. Η διάκριση αυτή, τον μετέτρεψε σε εθνικό ήρωα της Γαλλίας αφού επικράτησε έναντι των προηγμένων Βρετανικών σκαφών στο παραδοσιακό τους αγώνα. Σε μια εποχή που ο χαρακτηρισμός «ήρωας» για τα θαλάσσια επιτεύγματα των ωκεανοπόρων ήταν απόλυτα ρεαλιστικός, ο Ερίκ με το σκάφος 44ων ποδιών «Pen Duick II» αν και σχεδιασμένο από τον ίδιο για πλήρωμα οκτώ ατόμων, αρμένισε μόνος του στον Ατλαντικό Ωκεανό στο 23ων ημερών χρόνο ρεκόρ προς την καταξίωση. Αντιμετώπισε σκάφη ειδικά σχεδιασμένα για τον συγκεκριμένο μέγιστα απαιτητικό μοναχικό αγώνα αλλά και τον προηγούμενο νικητή, τον σπουδαίο Βρετανό ιστιοπλόο Σερ Φράνσις Τσίτσεστερ. O Ερίκ εξέπληξε τους πάντες, ανέτρεψε όλα τα προγνωστικά και τερμάτισε τρεις ημέρες νωρίτερα από τον Βρετανό πολύπειρο ιστιοπλόο βάζοντας τέλος στην Αγγλική κυριαρχία. Η επιτυχία του μόνο συγκυριακή δεν ήταν όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια.

Στο πρόσωπό του οι συμπατριώτες του είδαν το συνεχιστή της θαλάσσιας υπεροχής που διακαώς επιθυμούσαν έναντι των Βρετανών, αλλά και έναν υπέροχο, λιτό, φιλοσοφημένο άνθρωπο, που προτιμούσε ν’ αποφεύγει τις πολλές δηλώσεις και τα ΜΜΕ και να εστιάζει στο στόχο του. Ο Ερίκ δεν τους διέψευσε ποτέ. Για τη νίκη αυτή, του απονεμήθηκε η ύψιστη διάκριση της Γαλλικής Δημοκρατίας, το παράσημο της λεγεώνας της τιμής «Legion d’ Honneur» από τον Πρόεδρο της, Σαρλ Ντε Γκωλ. Θρυλείται δε, ότι ο Ερίκ ζήτησε να μετατεθεί η προγραμματισμένη τελετή απονομής γιατί συνέπιπτε χρονικά με την τοπική άμπωτη που του επέτρεπε να συντηρήσει τα ύφαλα του σκάφους του.

Η συνέχεια

Ο Ερίκ αν και έγινε εξίσου διάσημος και αναγνωρίσιμος με τους Γάλλους αστέρες της εποχής, δεν γύρισε ποτέ την πλάτη του στη θάλασσα ούτε θαμπώθηκε από τα φώτα της δημοσιότητας. Το 1967 κέρδισε όλους τους αγώνες του ORC class one, συμπεριλαμβανομένου του Φάστνετ στη γενική κατάταξη αλλά και ως line honors στο Σίδνεϊ – Χόμπαρτ με την 57 ποδιών αλουμινένια σκούνα Pen Duick IΙΙ που είχε κατασκευάσει τρία χρόνια νωρίτερα. Το 1969 με το Pen Duick IV κέρδισε στον αγώνα Transpack θέτοντας νέο ρεκόρ διαδρομής. Το 1973 συμμετείχε στο γύρο του κόσμου Whitbread Race με το Pen Duick VI αλλά οι σοβαρές βλάβες στο σκάφος του τον οδήγησαν σε εγκατάλειψη αν και είχε κερδίσει στη διαδρομή Κέιπ Τάουν – Σίδνεϊ. Σε κάθε του πλέον εμφάνιση γινόταν αντικείμενο θαυμασμού και το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, ενώ πλήθος υποστηρικτών του ανέμενε την αναχώρηση ή άφιξη του σε κάθε λιμάνι. Το 1976 κερδίζει ξανά τον διάπλου Ατλαντικού ενός ατόμου OSTAR, παρά τη ζημιά στο σκάφος του σε ένα χαοτικό, λόγω καταιγίδων, αγώνα. Από τις 125 συμμετοχές τερμάτισαν οι 73 ενώ τρεις ιστιοπλόοι χάθηκαν για πάντα. Σε κάποιο στάδιο του αγώνα, λόγω των συνεχών καταιγίδων και ο Ερίκ θεωρήθηκε αγνοούμενος ενεργοποιώντας αποστολή έρευνας και διάσωσης από το πολεμικό Ναυτικό ώσπου εμφανίστηκε θριαμβευτής στο λιμάνι του Νιούπορτ των ΗΠΑ.

Το 1984 τιμήθηκε ως η πιο δημοφιλής προσωπικότητα στη Γαλλία ξεπερνώντας θρύλους όπως τους Μισέλ Πλατινί και Αλαίν Προστ όπως προαναφέραμε. Ένα χρόνο μετά τ’ όνομα του προστέθηκε στο Single handed Sailors Hall of Fame.

Πολυσχιδής προσωπικότητα ιδιαίτερης ευφυίας εξέλιξε τα πολυγαστρικά σκάφη, εισήγαγε τα υδροπτέρυγα και με τις επινοήσεις και μετατροπές του κατέρριψε πολλά από τα ρεκόρ ιστιοπλοϊκών διάπλου των ωκεανών και διαδρομών. Θεωρείται ακόμη και σήμερα ο πατέρας της Γαλλικής ωκεανοπλοΐας. Σε μία εποχή όπου τα σωστικά μέσα, οι ενδυμασίες, η ποιότητα του εξοπλισμού και των σκαφών αλλά και η επικοινωνία με τους επίγειους σταθμούς ήταν ελλιπέστατα, ακατάλληλα ή και ανύπαρκτα, ο Ερίκ Ταμπαρλί «μετακίνησε» τα όρια των επιδόσεων, των προσδοκιών και των ανθρώπινων δυνατοτήτων πολύ ψηλότερα από εκεί που τα παρέλαβε. Οι καινοτομίες και μόνο που εισήγαγε στο αλουμινένιο τριμαράν Pen Duick IV και οι επιδόσεις που πέτυχε άλλαξαν για πάντα τον τρόπο που σχεδιάζονταν τα ιστιοπλοϊκά σκάφη, εισάγοντας πλέον την φιλοσοφία των υψηλών επιδόσεων και στην ωκεανοπλοΐα.

Το τελευταίο ταξίδι

Το σενάριο μιας ευφάνταστης δραματικής ταινίας ίσως δεν θα επέλεγε διαφορετικό τέλος από αυτό που εν τέλει του επιφύλαξε το πεπρωμένο. Τη νύχτα της 12ης Ιουλίου του 1998, ο 66χρονος Ερίκ κατευθύνεται με το πατρογονικό Pen Duick του 1898 και πλήρωμα τεσσάρων φίλων του προς το Μπέλφαστ της Βόρειου Ιρλανδίας για την επέτειο των 100 χρόνων του σκάφους. Η θάλασσα αρχίζει ν’ αγριεύει. Ο Ερίκ αποφασίζει να μειώσουν την ιστιοφορία του σκάφους για ασφάλεια. Δεν πρόλαβαν, όλα γίνονται πολύ γρήγορα. Στην προσπάθειά του να κατεβάσει τα πανιά και να προστατεύσει τους υπόλοιπους, τον χτυπά η μάτσα και πέφτει έξω από το σκάφος στη φουρτουνιασμένη θάλασσα. Χάνεται στο σκοτάδι παρά τις απέλπιδες προσπάθειες αναζήτησης του από τους υπόλοιπους.

Τίτλοι τέλους

Όλη η Γαλλία, από την ίδια στιγμή αλλά και τις επόμενες μέρες, αναμένει με αγωνία κάποιο νέο για την έκβαση των εναέριων και θαλάσσιων αδιάκοπων ερευνών, η μεταφυσική πλέον όμως ελπίδα αργοσβήνει στο πέρασμα των ημερών. Τα δίχτυα ενός ψαρά πέντε εβδομάδες μετά, δίνουν τέλος στην αναζήτηση του Ερίκ Ταμπαρλί. Η θάλασσα ίσως προτίμησε να επιστρέψει στη Γαλλία τον ήρωα της και να γαληνέψει την ψυχή του που βασανιζόταν στα κύματα.

Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζακ Σιράκ δηλώνει για τον πατέρα της Γαλλικής ωκεανοπλοΐας, τον σιδερένιο ιστιοπλόο: «Ήταν ο άνθρωπος που δεν φοβόταν τίποτα και ακολούθησε το πάθος και τις επιθυμίες του ως το τέλος, άφησε το στίγμα του εμπνέοντας πολλές γενιές ιστιοπλόων».

Η θάλασσα, για τον Ερίκ Ταμπαρλί αποτέλεσε την έκφραση της απόλυτης ελευθερίας, το πεδίο που μεγαλούργησε και τα σκάφη που ο ίδιος κατασκεύαζε τ’ αγαπημένα του δημιουργήματα. Στο πρώιμο τέλος του ταξιδιού του, η θάλασσα επιχείρησε να τον κρατήσει για πάντα κοντά της.

Η συνέχεια… Σαν σε μια παραλλαγή του «αιώνιου γυρισμού», η θυγατέρα του Μαρί Ταμπαρλί, αναμένεται το Σεπτέμβριο να συμμετάσχει με το σκάφος, ναι σωστά μαντέψατε, Pen Duick VI του 1973, στον ιστιοπλοϊκό γύρο του κόσμου Ocean Globe Race 2023.

Ταινία: Tabarly – Documentary film 2008
Βιβλία: Eric Tabarly – Memories of the Open Sea 1998
Σημείωση: Το βιβλίο εκδόθηκε ένα μήνα πριν το θάνατό του.