Η σεζόν του μπάσκετ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Σε ένα κλειστό παιχνίδι, η ομάδα που θα πετύχει το μεγαλύτερο ποσοστό ελεύθερων βολών μπορεί συχνά να πάρει τη νίκη. Αντίθετα, η ομάδα που θα χάσει πολλές βολές μπορεί να της στοιχίσει. Όπως έγινε στο πρόσφατο παιχνίδι του Ολυμπιακού με τη Ρεάλ Μαδρίτης.
Η καλύτερη κατανόηση της ακριβούς εμβιομηχανικής (είναι η μελέτη της δομής και της λειτουργίας των βιολογικών συστημάτων όπως των ανθρώπων, των ζώων, των φυτών) των καλύτερων σουτέρ ελεύθερων βολών θα μπορούσε να μεταφραστεί σε κρίσιμη βελτίωση της απόδοσης των παικτών. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κάνσας στο Λόρενς χρησιμοποίησαν τεχνολογία καταγραφής της κίνησης χωρίς δείκτες για να κάνουν ακριβώς αυτό. Αναφέροντας τα ευρήματά τους σε δημοσίευση τον Αύγουστο στο περιοδικό Frontiers in Sports and Active Living.
“Μας ενδιαφέρει πολύ να αναλύσουμε τη μηχανική του σουτ στο μπάσκετ και ποιες παράμετροι απόδοσης διαφοροποιούν τους ικανούς από τους μη ικανούς σουτέρ”, δήλωσε ο συν-συγγραφέας Dimitrije Cabarkapa, διευθυντής του Εργαστηρίου Αθλητικής Απόδοσης Jayhawk στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας. “Η ανάλυση βίντεο υψηλής ταχύτητας είναι ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Καινοτόμα τεχνολογικά εργαλεία, όπως τα συστήματα καταγραφής κίνησης χωρίς δείκτες, μπορούν να μας επιτρέψουν να εμβαθύνουμε ακόμη περισσότερο. Το μέλλον της αθλητικής επιστήμης θεμελιώνεται στη χρήση μη επεμβατικών και αποδοτικών ως προς το χρόνο μεθοδολογιών εξέτασης”.
Το βάθος της έρευνας των σουτ ελευθέρων βολών
Το εργαστήριο του Cabarkapa μελετά την απόδοση των παικτών του μπάσκετ αρκετά χρόνια. Η κατανάλωση πρωινού (ή όχι) επηρεάζει την απόδοση στο σουτ; Τι συμβαίνει στους μυς όταν οι παίκτες υπερπροπονούνται;
Το 2022 δημοσίευσαν μια σειρά μελετών που αξιολογούν την αποτελεσματικότητα των πιο συνηθισμένων προπονητικών συμβουλών. “λυγίστε τα γόνατά σας”, “βάλτε τον αγκώνα σας μέσα” ή “απελευθερώστε την μπάλα όσο πιο ψηλά γίνεται”, ήταν τα συμπεράσματα. Για μια μελέτη, ανέλυσαν βίντεο υψηλής ευκρίνειας από ελεύθερους σουτέρ για κινηματικές διαφορές μεταξύ των παικτών που διαπρέπουν στις ελεύθερες βολές και εκείνων που δεν διαπρέπουν. Τα αποτελέσματα έδειξαν μεγαλύτερη κάμψη στις αρθρώσεις του ισχίου, του γόνατος και της γωνίας με αποτέλεσμα τη χαμηλότερη τοποθέτηση του αγκώνα κατά το σουτ.
Ωστόσο, δεν διαπίστωσαν κινηματικές διαφορές στις βολές που έκαναν οι ικανοί παίκτες και σε αυτές που έχασαν. Οπότε η ομάδα διεξήγαγε μια μελέτη παρακολούθησης χρησιμοποιώντας ένα σύστημα τρισδιάστατης καταγραφής κίνησης. Αυτό επιβεβαίωσε ότι η μεγαλύτερη κάμψη του γόνατος και του αγκώνα και η χαμηλότερη τοποθέτηση του αγκώνα ήταν κρίσιμοι παράγοντες. Υπήρξε μόνο μία σημαντική διαφορά μεταξύ των εύστοχων και των άστοχων βολών ελεύθερης βολής. Αυτή είναι η τοποθέτηση του αντιβραχίου σχεδόν παράλληλα με έναν νοητό πλευρικό άξονα.
Μελέτη με βίντεο υψηλής ταχύτητας
Μια τρίτη μελέτη εξέτασε τις κινηματικές διαφορές μεταξύ των σουτέρ δύο και τριών σημείων (ικανών και μη ικανών), χρησιμοποιώντας βίντεο υψηλής ταχύτητας και ένα σύστημα force-plate. Διαπίστωσαν ότι οι καλοί σουτέρ δύο σημείων έχουν μεγαλύτερη τοποθέτηση του αγκώνα και κάμψη του αγκώνα κατά την πρώιμη φάση της κίνησης του σουτ και μεγαλύτερη γωνία κάμψης/απελευθέρωσης του ώμου τη στιγμή της απελευθέρωσης της μπάλας. Αντίθετα, οι καλοί σουτέρ τριών σημείων είχαν επίσης μεγαλύτερη κάμψη του αγκώνα. Επίσης, διατηρούσαν τον κορμό σε σχεδόν κάθετη θέση. Έτσι μπορούσαν να φτάσουν σε μεγαλύτερα ύψη κατακόρυφου άλματος κατά την απελευθέρωση της μπάλας.
Τέλος, το εργαστήριο του Cabarkapa δημοσίευσε μια μελέτη που εξέτασε τη σχέση μεταξύ της δύναμης ενός παίκτη και της επιτυχίας του στις ελεύθερες βολές, στα δίποντα και στα τρίποντα. Δεν βρήκαν ισχυρή συσχέτιση. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτό δεν σημαίνει ότι η δύναμη δεν έχει σημασία όσον αφορά την ακρίβεια στο σουτ.
Τα αποτελέσματα της μελέτης
Για την τελευταία αυτή μελέτη, ο Cabarkapa και οι συνεργάτες του προσέλκυσαν 34 υγιείς, δραστήριους άνδρες με τουλάχιστον τετραετή εμπειρία στο μπάσκετ. Κάθε παίκτης έκανε 10-15 δοκιμαστικά σουτ μετά από προθέρμαση. Στη συνέχεια στάθηκε στη γραμμή των ελεύθερων βολών και επιχείρησε δέκα σουτ. Ξεκούραση για 10-15 δευτερόλεπτα ανάμεσα σε κάθε ένα για να αποκλειστεί η κόπωση ως παράγοντας. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα σύστημα καταγραφής κίνησης με τρισδιάστατο δείκτη λιγότερο. Αυτό ενσωμάτωσε εννέα κάμερες υψηλής ευκρίνειας για να καταγράψουν τη βιομηχανική κάθε βολής προς ανάλυση.
Τα αποτελέσματα: Οι καλύτεροι σουτέρ ελεύθερων βολών είχαν μεγαλύτερο έλεγχο της κίνησης του σουτ, ιδιαίτερα σε βασικές μεταβλητές όπως η κορυφή και η μέση γωνιακή ταχύτητα του κάτω γόνατος και του κέντρου μάζας, σε σύγκριση με τους λιγότερο ικανούς σουτέρ. Οι καλύτεροι σουτέρ έφτασαν επίσης σε μεγαλύτερο ύψος απελευθέρωσης και ο κορμός τους έγειρε λιγότερο προς τα εμπρός στο σημείο απελευθέρωσης της μπάλας. Τέλος, η υπερβολική έμφαση στο ύψος κατά την απελευθέρωση θα μπορούσε συχνά να είναι αντιπαραγωγική, προκαλώντας ακόμη και στους καλύτερους ελεύθερους σουτέρ να χάνουν περισσότερες βολές.
“Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η κίνηση του σουτ στην καλαθοσφαίριση δεν είναι τόσο απλή όσο νομίζουν κάποιοι. Η αποτελεσματικότητα του σουτ δεν μπορεί να αποδοθεί απλά σε μία εμβιομηχανική μεταβλητή”, δήλωσε ο Cabarkapa.
