Στην ακαδημαϊκή βιβλιογραφία δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλές πηγές με ποιο τρόπο οι Ρωμαίοι της ύστερης περιόδου (πρώιμη Βυζαντινή) έκαναν εκπαίδευση με την σπάθα και το σκουτάρι. Όταν λέμε για ύστερη Ρωμαϊκή είναι η μεγάλη περίοδος από τον Αυτοκράτορα Διοκλητιανό, τον Μέγα Κωνσταντίνο και τους διαδόχους έως την περίοδο του Ηράκλειου του Μέγα.

Από τις λιγοστές πηγές που έχουμε όπως το εγχειρίδιο του Βικεντίου ή του Αυτοκράτορα Μαυρικίου και άλλων της ίδιας περιόδου, σε συνάρτηση με πηγές που έρχονται από έργα τέχνης και φυσικά με την λογική της Ξιφασκίας και της πολεμικής αγωγής του Παμμάχου έχουν βγει συμπεράσματα που πλησιάζουν πολύ τον τρόπο εκπαίδευσης. Για να γίνει αυτό ποιο έγκυρο, χρησιμοποιούμε εξοπλισμό της περιόδου αυτής έτσι ώστε να να δούμε πως λειτουργούν οι κινήσεις με Ρωμαϊκό / Βυζαντινό πολεμικό εξοπλισμό.

Στο βίντεο θα δείτε τον μαχητή με εξοπλισμό λεγεωνάριου. Φέρει κράνος τύπου spagenhelm το οποίο ανακατασκευάστηκε στην Ελλάδα από Έλληνα αρματοποιό και είναι σύμφωνα με κράνος που έχει βρεθεί στην Αίγυπτο και στην σημερινή Ολλανδία σε περιοχές όπου πριν από αιώνες ήταν Ρωμαϊκά στρατόπεδα και έχει ταυτοποιηθεί Ρωμαϊκό / Βυζαντινό. Φέρει δαλματικό χιτώνα από λινό ο οποίος ήταν σε χρήση σε όλη την Αυτοκρατορία. Ανάλογα με την κοινωνική / στρατιωτική τάξη είχε και τα ανάλογα κεντήματα ή γαλόνια. Τέτοιου είδους χιτώνες έχουν βρεθεί κυρίως στην Αίγυπτο αφού ευνοεί πολύ το κλίμα. Στο δεξί χέρι φέρει μάνικα. Η μάνικα ήταν ένα μεταλλικό μανίκι από μεταλλικά ελάσματα το οποίο προστάτευε το δεξί χέρι.

Έχουν βρεθεί πολλά ευρήματα σε όλη την Ευρώπη ενώ το ποιο κοντινό στην εποχή που μιλάμε έχουν βρεθεί σε Ρωμαϊκά στρατόπεδα της σημερινής Βουλγαρίας. Η μάνικα ξεκίνησε να χρησιμοποιείτε στους Δασικούς πολέμους και έφτασε  έως την εποχή του Ιουστινιανού του Μέγα. Το χρησιμοποιούσαν τόσο οι πεζοί, όσο και οι κατάφρακτοι. Φέρει παντελόνι από λινό. Το παντελόνι άρχισε να χρησιμοποιείται από τους Ρωμαίους μετά την επαφή τους με τους  Γότθους. Βλέποντας την πρακτικότητα του αμέσως το χρησιμοποίησαν πρώτα στον στρατό και αργότερα το πήραν και οι πολίτες. Το καλοκαίρι ωστόσο οι στρατιώτες είχαν μόνο χιτώνα. Φέρει περικνημίδες από μεταλλικό έλασμα οι οποίοι έχουν δερμάτινη επένδυση. Φέρει σπάθα η οποία είναι αντίγραφο από σπάθα που έχει βρεθεί σε Ρωμαϊκή βίλα στην Μεγάλη Βρετανία.

Είναι Γοτθικού τύπου, ωστόσο όλοι οι στρατιώτες της Αυτοκρατορίας έφεραν τέτοιου είδους σπαθιά με κάποιες μικροδιαφορές. Το συγκεκριμένο έχει ταυτοποιηθεί ως Ρωμαϊκό (πρώιμο Βυζαντινό). Φέρει μεγάλη ασπίδα με το έμβλημα της Legiones Palatina V Iovia των Ioviani Iuniores η οποία είχε ιδρυθεί από τον Διοκλητιανό ως σωματοφύλακες του και είχε προστάτη τον Jupiter, αλλά ήταν σε υπηρεσία σίγουρα έως την περίοδο του Μέγα Θεοδοσίου και  έως τον Ιουστινιανού του Μέγα ενώ είχε αφομοιωθεί από τις Πακατινές Σχολές. 

Πάνω από το χιτώνα φέρει έναν δερμάτινο θώρακα ο οποίος ονομάζεται Οπλομάχος. Ο Οπλομάχος ήταν ένας θώρακας ο οποίος ο μαχητής μπορούσε να πολεμήσει με αυτό ή μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει ως εσωτερική προστασία μεταλλικής πανοπλίας. Άλλοι Οπλομάχοι ήταν από χοντρό ύφασμα. Τέλος φορά πτερύγια για την προστασία του γοφού και των μοιρών οι οποίοι είναι από χοντρό δέρμα. Υπάρχουν πηγές που αναφέρουν ότι άλλα πτερύγια ήταν σοκ χοντρό ύφασμα. Να υπογραμμίσουμε ότι  τα πτερύγια, οι περικνημίδες η ασπίδα και ο Οπλομάχος είναι Ελληνικής κατασκευής. 

Στο βίντεο που ακολουθεί παρουσιάζεται ο εξοπλισμός ωστόσο μπορείτε να δείτε τον τρόπο χρήσης της ασπίδας.

Δείτε πως κρατάτε την σπάθα.

Δείτε τον τρόπο μάχης μέσα σε σχηματισμό.

Δείτε τον τρόπο μάχης έξω από τον σχηματισμό.

Δείτε τρόπους εκπαίδευσης.

Δείτε τον Θεσσαλικό Ξιφίσμο το “Μυστικό Χτύπημα” που έχει επιβιώσει έως τις μέρες μας

Γράφει ο Γεώργιος Ε. Γεωργάς προπονητής Ξιφασκίας, εκπαιδευτής ενόπλου Παμμαχου και Οπλομαχίας