O Τζον Γούντεν θεωρείται ως ο πιο πετυχημένος προπονητής μπάσκετ στην ιστορία του NCAA (Κολεγιακό πρωτάθλημα ΗΠΑ) και από πολλούς ίσως και ο κορυφαίος στην ιστορία του μπάσκετ.

Σε 12 έτη κατέκτησε τον τίτλο 10 φορές όταν ο πλησιέστερος προπονητής μόνο 5 και αυτό μόλις το 2015. Όμως η προπονητική παρακαταθήκη και φιλοσοφία που μας άφησε είναι πιο πολύτιμη από τους τίτλους.

«Προπονητής είναι κάποιος που μπορεί να σας διορθώσει χωρίς να σας προκαλεί δυσαρέσκεια».

Σε πλήρη αντίθεση με αυτό που έχουμε συνηθίσει ιδίως τα τελευταία χρόνια, με προπονητές να ωρύονται στους παίκτες τους κατά την διάρκεια του αγώνα, ενίοτε να βρίζουν, να ξεσπούν σε ότι βρουν συμπεριλαμβανομένου παικτών και διαιτητών, ο Γούντεν στεκόταν απλά στη γωνία του πάγκου και παρατηρούσε την ομάδα του κυρίως να κερδίζει. Για να σας προλάβω, ο συναγωνισμός και οι απαιτήσεις ήταν εξίσου δύσκολες αν όχι μεγαλύτερες. Κατάμεστα γήπεδα με 30.000 – 50.000 θεατές,
μελλοντικοί εμβληματικοί παίκτες του NBA, φυλετικές διακρίσεις και κοινωνικές αναταραχές και προπονητές στον απέναντι πάγκο συνήθως να ωρύονται κατά πάντων. Είναι πολύ διαφορετικό να ενθαρρύνεις τους παίκτες σου ακόμα και στο λάθος, από το να τους κριτικάρεις και να τους απαξιώνεις με ύβρεις και μορφασμούς απέχθειας για ένα λάθος.

Αντιπροσωπευτικό της όλης προπονητικής φιλοσοφίας του είναι η απάντηση που έδωσε σε δημοσιογράφο όταν ρωτήθηκε γιατί δεν δίνει οδηγίες στους παίκτες του κατά την διάρκεια του αγώνα όπως οι άλλοι προπονητές. «Ότι είχαμε να πούμε το είπαμε στην προπόνηση, ότι είχαμε να δοκιμάσουμε το κάναμε εκεί, τώρα δεν είναι η στιγμή για να μάθουν κάτι».

Η προπονητική φιλοσοφία του Γούντεν εστίαζε στο να κάνει τους αθλητές του καλύτερους ανθρώπους και να τους εξελίξει για την υπόλοιπη τους ζωή και όχι στην επιθυμία του να κερδίζει τους αγώνες. Αντιμετώπιζε τα λάθη ως απαιτούμενο αυτής της εξέλιξης.

«Δράσε γρήγορα αλλά όχι βιαστικά». Ο έλεγχος των ενστίκτων είναι σημαντικός για να επιτευχθεί αυτό. Το ομαδικό πνεύμα και η ανιδιοτέλεια των παικτών ήταν κεντρικό στοιχείο στο σχεδιασμό της στρατηγικής του αγώνα αλλά και στην «πυραμίδα επιτυχίας» που επινόησε.

Για τον Γούντεν τα μεγάλα επιτεύγματα βασίζονταν στη σκληρή αλλά ταυτόχρονα ευχάριστη ενθουσιώδη προπόνηση που ενσωμάτωνε τις ατομικές ικανότητες σε αυτές της ομάδας σε ένα κλίμα συνεργασίας και αποφασιστικότητας. «Η προσωπική δόξα του παίκτη έπρεπε να παραμεριστεί για την ευημερία της ομάδας ως σύνολο». Έτσι όριζε το ομαδικό πνεύμα.

Ήθελε να διδάξει ιδέες, όχι μόνο τεχνικές. Εστίαζε στην ομάδα του και όχι στον αντίπαλο. Η ομάδα του έπαιζε με αυτοπεποίθηση για τις δυνατότητες της έχοντας προετοιμαστεί να κάνει το καλύτερο ως σύνολο. Ο Γούντεν φρόντιζε να κρατήσει την ομάδα μακριά από το άγχος, την πίεση και τις υψηλές προσδοκίες παρά το γεγονός ότι κέρδιζαν αδιάκοπα.

Οι δηλώσεις των παικτών του αποκαλύπτουν και την φιλοσοφία του στη διαχείριση του αγώνα, τις προσδοκίες και την πίεση: «Πριν από κάθε παιχνίδι, αυτό που με εντυπωσίαζε πάντα, ήταν ο τρόπος που έδιωχνε το άγχος μας. Ποτέ δεν μας ζήτησε ή απαίτησε να κερδίσουμε το παιχνίδι. Απαιτούσε μόνο να κάνουμε το καλύτερο που μπορούσαμε κάθε στιγμή. Μετά το παιχνίδι να κοιταχτούμε στον καθρέφτη και να μπορούμε να πούμε στον εαυτό μας: έκανα το καλύτερο που μπορούσα να κάνω
σήμερα. Το μόνο που ζητούσε ήταν να φύγουμε από το παρκέ με το κεφάλι ψηλά μετά τον αγώνα, δεν εστίαζε στη νίκη».

Ο Γούντεν δίδαξε το μπάσκετ σύμφωνα με τις απλούστερες παιδαγωγικές αρχές. Χρησιμοποίησε αυτό που ονόμαζε «συνολική και σε μέρη μέθοδο». Έδειχνε στους παίκτες μια τεχνική ολοκληρωμένη και στη συνέχεια τη χώριζε σε επί μέρους στάδια. Ακολουθούσε τους τέσσερις νόμους της μάθησης: εξήγηση, επίδειξη, διόρθωση και επανάληψη. Συμπεριφερόταν δε στους παίκτες το ίδιο χωρίς να τους
ξεχωρίζει για το χρώμα του δέρματός τους, τις προτιμήσεις τους ή την καταγωγή τους.

Ένα παράδειγμα της φιλοσοφίας του στη διαχείριση κρίσεων χωρίς να εκπίπτει των αξιών του, ήταν προς τους αθλητές που κάπνιζαν ή έπιναν. Εκείνη την εποχή η επικρατούσα ποινή γι’ αυτά τα παραπτώματα ήταν η άμεση αποβολή τους από την ομάδα. Ο Γούντεν εφαρμόζοντας διαφορετική προσέγγιση και πρακτική χωρίς να τους τιμωρήσει έλυσε το πρόβλημα. Τους εξήγησε ότι βρίσκονται σε δημόσια θέα και ότι κάνουν αντιγράφεται από τη γενιά που ακολουθεί. Οι αθλητές συνειδητοποίησαν
τη θέση τους και την επίδραση που οι πράξεις τους έχουν στο σύνολο και ιδιαίτερα στους μικρότερους και πείστηκαν ν’ αλλάξουν συμπεριφορά. Τους έδωσε μια διαφορετική οπτική και τους άφησε ν΄ αποφασίσουν πως θέλουν να τους θυμούνται.

Έτσι κέρδιζε τους παίκτες του, όχι με τιμωρίες, ποινές ή απειλές. Ναι, είχε αυστηρούς κανόνες αλλά οι παίκτες του, έστω και με κάποια καθυστέρηση ορισμένοι, τους ακολουθούσαν πρόθυμα χωρίς να περάσουν από διαδικασία ποινών ή κάποια προσβλητική αντιμετώπιση.

Πέραν πάσης αμφιβολίας οι ομάδες του Γούντεν κέρδιζαν χωρίς τεχνάσματα ή αθέμιτους τρόπους. Η ατιμία, η ασέβεια και η ανηθικότητα ήταν αδιανόητες έννοιες για εκείνον. «Αν μείνετε τόσο προσηλωμένοι στο να μάθετε τα ανέντιμα τεχνάσματα του παιχνιδιού, ίσως δεν μάθετε ποτέ το παιχνίδι».

Δεν στόχευε στο να δώσει έτοιμες απαντήσεις ή να διατάξει τους παίκτες του, αλλά τους έδινε μια ελπιδοφόρα ξεκάθαρη κατεύθυνση και επιλογή τόσο στη ζωή τους όσο και στο μπάσκετ. Αυτό ήταν και το μεγάλο δώρο προς τους αθλητές του μέσω της προπονητικής του φιλοσοφίας. Ενίσχυσε την κριτική τους σκέψη και τον τρόπο λήψης αποφάσεων τους είτε στο παιχνίδι είτε έξω από αυτό.

Η ιδιαίτερη και πρωτοποριακή προπονητική του φιλοσοφία έγινε αντικείμενο έρευνας από τους Tharp and Gallimore και τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν τον Ιανουάριο του 1976 του τεύχους Psychology Today. Θα χρειαζόταν ένα ολόκληρο σεμινάριο για ν’ αναλύσουμε την έρευνα και ίσως κάποια στιγμή αυτή θα έπρεπε να διδάσκεται στις σχολές προπονητών κάθε αθλήματος. Σας προτείνω να κάνετε τη δική σας αναζήτηση για τον Γούντεν και την «πυραμίδα επιτυχίας» που επινόησε.

O Γούντεν κατέχει το ρεκόρ των δέκα τίτλων στο κολεγιακό (10-0) από το 1975 με δεύτερο τον σπουδαίο Μάικ Σιζέφσκι με πέντε νίκες από το 2015 (5-4). Ο Σιζέφκσι είναι ο προπονητής των πέντε χρυσών Ολυμπιακών μεταλλίων και δύο Παγκοσμίων πρωταθλημάτων της Εθνικής ομάδας των ΗΠΑ. ‘Ηταν ο προπονητής των ΗΠΑ στον ημιτελικό της Σαϊτάμα το 2006, τον αγώνα του επονομαζόμενου ελληνικού έπους.

Ο θρυλικός Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ που θεωρούσε τον Γούντεν μέντορά του δήλωνε: «Είμαι τόσο ευγνώμων. Έμαθα τόσα πολλά από την πρώτη μέρα που τον γνώρισα ως την τελευταία του. Ακόμα και μετά την απώλειά του ακόμη μαθαίνω από τις εμπειρίες που είχα μαζί του. Ήταν ένας φανταστικός άνθρωπος».

Ο Τζον Γούντεν απεβίωσε το 2010 σε ηλικία 99 ετών. Τα ρεκόρ των 10 τίτλων και των 88 συνεχόμενων νικών της ομάδας του UCLA από το 1974-75 παραμένουν ακόμη και σήμερα.